viralgastroenteritis2
advertisement
Main Entry: di·ar·rhea Grieks: diarrhoia (dia + rhein) Etymologie: Pronunciation: "dI-&-'rE-&Laat Latijn: diarrhoea Function: noun Middel-Engels: diaria Etymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAM Date: 14th century 1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools 2 : excessive flow <verbal diarrhea> VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN ROTAVIRUS ADENOVIRUS 40/41 NORWALK VIRUS ASTROVIRUS VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN CAMPYLOBACTER SALMONELLA SHIGELLA STAPHYLOCOCCUS CLOSTRIDIUM ESCHERICHIA COLI REIZIGERSDIARREE Bron : WHO (1998) VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN GIARDIA LAMBLIA ENTAMOEBA HISTOLYTICA VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN ANTIBIOTICA VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA CHIRURGIE/BESTRALING VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN CHIRURGIE BESTRALING VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN LACTOSE INTOLERANTIE LACTASE TABLETTEN GLUTEN INTOLERANTIE VOEDINGS ADDITIEVEN VOEDINGS ADDITIEVEN Kan laxerend werken bij overmatig gebruik 10 pastilles in 1 à 2 uur VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN IRRITABLE BOWEL SYNDROOM STRESS VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN VERGIFTIGING Afbraak darmepitheel VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN METABOLE STOORNISSEN INFANTIELE VIRALE GASTRO-ENTERITIS INFANTIELE GASTRO-ENTERITIS COMPLICATIES DEHYDRATATIE Mild Ernstig Voorkomen Geïrriteerd Dorstig Lusteloos Bewusteloos Comateus Voorste fontanel Normaal Ingevallen Ogen Normaal Ingevallen Tong Normaal Droog Huid Normaal Trage terugvering Ademfrequentie Normaal Zeer snel Pols Normaal Zeer snel Urine Normaal Zeer donker Gewichtsverlies < 10 % > 10 % 2.2 miljoen doden / jaar = 4 doden / minuut MORTALITEIT Oorzaak # Doden (x 1000) % totaal 1 Hartziekte 7 375 13,7 2 CVA 5 106 9,5 3 Respiratoire infectie 3 452 6,4 4 HIV/AIDS 2 285 4,2 5 Diarree 2 219 4,1 6 Perinatal condition 2 155 4,0 7 TBC 1 498 2,8 8 Longkanker 1 244 2,3 9 Verkeersongelukken 1 171 2,2 Bron : WHO (1998) Bron : WHO (1998) Bron : WHO (1998) VOORKOMEN HYGIËNE VOEDSELHYGIËNE Wash it or cook it, or just forget it ! Spoel, kook of schil, anders zit je op de bril ! BASISWATERVOORZIENING BEHANDELING REHYDRATATIE • • • • Rijstwater Slappe thee Groentebouillon … minstens 2 l/dag • Zo snel mogelijk opnieuw beginnen eten motiliteit van de darm ! Licht verteerbaar ! ANTIBIOTICA INDIEN NODIG ! ROTAVIRUS ontdekt in 1973 met EM door Bishop ontdekt in 1973 met EM door Bishop 1973, Bishop ontdekt in 1973 met EM door Bishop 1973, Bishop VP4 VP7 REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 A B VP4 VP7 C mens/dier mens/dier mens/dier kinderen volwassenen volwassenen wereldwijd Z.O.-Azië N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P 14 G types types REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 A B VP4 VP7 C mens/dier mens/dier mens/dier kinderen volwassenen volwassenen wereldwijd Z.O.-Azië N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P 14 G types types REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 A B VP4 VP7 C mens/dier mens/dier mens/dier kinderen volwassenen volwassenen wereldwijd Z.O.-Azië N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P 14 G types types ROTAVIRUS GENOOM • 11 segmenten • dubbelstrengig RNA • ongeveer 18000 bp SYMPTOMEN Diarree (98%) • Overgeven (87%) • Koorts (84%) • Abdominale pijn • Ernstig volume verlies • COMPLICATIES Dehydratatie • Darminvaginatie • Aspiratie braaksel • ROTAVIRUS VACCIN Jenneriaans vaccin • Rotashield • dikke darm dikke darm dunne darm appendix dunne darm EPIDEMIOLOGIE • • • • • Vooral kinderen Volwassenen Prematuren Ouderen HIV-patienten Jaar VOLWASSENEN • • • • • Kinderen Drinkwater Tourista Gesloten populatie Endemisch Escherichia VERSPREIDING • • • Seizoensgebonden Mortaliteit In Europa Rotavirus activiteit per maand in the VS juli 1991- juni 1997. Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt - dec 1998. Rotavirusdoden in de wereld. Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt -dec 1998. Maart Februari Januari ZIEKTEVERLOOP •Incubatie •Symptomen •Infectiviteit •Gevaar •Asymptomatisch DIAGNOSTIEK • Immunochromatografie • Elektronenmicroscopie • Elektroforese • RT-PCR TRANSMISSIE • • • • • Fecaal-oraal Infectieuze dosis Fomites Groenten Drinkwater PREVENTIE • Voedselscreening PREVENTIE • Hygiëne PREVENTIE BEHANDELING • • Yoghurt, water, wortels, bananen, rijst Appels, water ENTERISCHE ADENOVIRUSSEN ADENOVIRUSSEN Mastadenoviridae Aviadenoviridae A B 49 C D E F: Enterische Adenovirussen : Ad40 & Ad41 VIROLOGIE • Naakte virussen (65 – 100 nm) • Kapsel: pentonen, hexosen en vezels • Lineair dubbelstrengig DNA • Herkenning : CAR - receptor VIROLOGIE SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41: • 2 ‘knobbed fibres’ • specifieke pentonen • andere hexosen LANG KORT GENOOM • Vroege genen : - E1, E2, E3 & E4 - modulatie gastheercel • Late genen : - L1, L2, L3, L4 & L5 - replicatie, inkapseling, maturatie GENOOM EPIDEMIOLOGIE • kinderen • ouderen • personen met verzwakt immuunsysteem (HIV) SYMPTOMEN • diarree • braken • milde dehydratatie TRANSMISSIE • faeco-oraal • water? • voedsel? FECO-ORALE TRANSMISSIE Chungking Mansions, Hong-Kong DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie PCR C-PCR Sample Thermocycler Celcultuur Incubatie (5 dagen) VISUALISATIE (gelelectroforese) DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie ELISA (= Enzyme-linked immunosorbent assay). Antigenen op ELISA plaat Antilichamen, al dan niet aanwezig in het serum 2e type antilichamen + enzyme Chromogeen dat van kleur verandert door enzyme POSITIEF NEGATIEF DIAGNOSTIEK • celcultuur • elektronenmicroscopie • PCR / C-PCR • ELISA • Ag-detectie NORWALK-VIRUS GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronenmicroscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronenmicroscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronenmicroscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronenmicroscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond INDELING CALICIVIRUSSEN •NLV - Genogroup I (Norwalk Virus) - Genogroup II (Snow Mountain) •SLV : Genogroup I, II & III •Vesivirus (konijn) •Lagovirus (varken) calyx . VIROLOGIE • Enkelstrengig RNA-virus • 27 - 40nm • Geen envelop • Icosaëder GENOOM • 7642 nucleotiden • 48% Glycine en Cysteïne • 3 open reading frames (ORF) ORF 1: Voorloper proteïne (1789 AZ) gekliefd tot niet-structurele eiwitten ORF 2: Kapselproteïne (530 AZ) ORF 3: ORF 3 proteïne (212 AZ) Produceert niet-geP 23K en geP 35K proteïne. EPIDEMIOLOGIE Incubatietijd: 1 tot 3 dagen Duur: gemiddeld 2 dagen Virusuitscheiding: via faeces en braaksel, tot 3 weken na ziekte Transmissie: feco-oraal, hoofdzakelijk mens op mens. Minimale infectueuze dosis: 10à 100 partikels. DIAGNOSTIEK - Elektronenmicroscopie - Moleculair-biologische methoden Handicap: virussen niet te kweken in vitro *reverse-transcriptase-PCR *Klonen *Kapsel tot expressie in baculovirus ASTROVIRUS 50 nm 50 nm ASTROVIRUS • • • • • ontdekking: 1975 Gr. ‘Astron’ nieuwe virusfamilie: de Astroviridae apen, eenden, katten, schapen, varkens, kalkoenen en mensen. mensen: 8 serotypes VIROLOGIE • • • • • kleine sferische partikels diameter 28-30 nm naakte virussen glad elektronendens schild vijf- of zespuntige ster VIROLOGIE • • • • enkelstrengig (+)RNA 6800 nt replicatie in cytoplasma genoom: 3 ORFs TRANSMISSIE • Direct feco-oraal • Besmet water/voedsel FECO-ORALE TRANSMISSIE EPIDEMIOLOGIE • • • Waar? Wanneer? Wie? • • • kinderen ouderen immuundeficiëntie ASTROVIRUS • Incubatietijd • Klinische symptomen • Behandeling DIAGNOSTIEK • Electronenmicroscopie • PCR • ELISA PREVENTIE • Regelmatig handen wassen • Desinfecteren van oppervlakten • Wassen van besmette kledij • Cave besmet voedsel of drank ANDERE VERWEKKERS VAN GASTROENTERITIS • • • • • • Torovirus Pestivirus Picornaviridae Picobirnavirus Parvovirus Coronavirus Main Entry: di·ar·rhea 217 miljoen patiënten; 3 dagen diarree Pronunciation: "dI-&-'rE-& 4x/dag naar WC; 200 ml stoelgang/beurt Function: noun = 510.000.000 liter Etymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAM Date: 14th century 1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools 2 : excessive flow <verbal diarrhea>