Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 Wat is een virus? Een computervirus (in het dagelijks taalgebruik wordt meestal kortweg over virus gesproken) is een vorm van schadelijke software (malware). Het is een computerprogramma dat zich in een bestand kan nestelen, bijvoorbeeld in bestanden van een besturingssysteem. Computervirussen worden als schadelijk beschouwd, want ze nemen schijfruimte en computertijd in beslag van de besmette computers; in ernstige gevallen kunnen ze in de computer schade aanrichten (zoals het wissen en verspreiden van gevoelige gegevens). De meest primaire eigenschappen van een virus is dat het zichzelf zal proberen te vermenigvuldigen en te verspreiden, door: te proberen kopieën van zichzelf op andere computers te plaatsen. Alle virussen hebben deze functie. En nieuwe bestanden aan te maken of bestaande bestanden aan te passen. Hiermee probeert het virus verwijdering van de geïnfecteerde computer te voorkomen. Soorten virussen? WORM Een worm is eigenlijk geen echt virus, want het heeft geen ander programma nodig om te opereren, ze opereren zelfstandig. Een worm maakt gebruik van gaten in de beveiliging om zich zelfstandig van computer naar computer te verspreiden. Sommige wormen installeren malware (= schadelijke software) en stelen op die manier persoonlijke gegevens of maken het geïnfecteerde systeem lid van een illegaal botnet(collectie van softwarerobots) waarmee spam kan worden verstuurd of DDoS-aanvallen (Distributed Denial of Service: dit wordt bestuurd vanop vele plaatsen op de wereld, waardoor server tijdelijk niet beschikbaar wordt of crasht) op andere computers kunnen worden uitgevoerd. Door de computer altijd up-to-date te houden, kan men zich wapenen tegen wormvirussen. Als er een nieuwe update is, moet die zo snel mogelijk geïnstalleerd worden. Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 1 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 TROJAN Trojans (Trojaanse Paarden) maken geen gebruik van een zwakke plek op een computer, maar van een zwakke plek in de computergebruiker. Computergebruikers trappen erin en downloaden het bestand en besmetten zo hun eigen computer. Vooral in peer-to-peer netwerken (computernetwerk waarin de aangesloten computers gelijkwaardig zijn) zijn veel trojans actief. Ze hebben dan bijvoorbeeld de bestandsnaam Christina_Aguilera_bloot_in_bad.exe. Mensen die Christina Aguilera leuk vinden, downloaden het bestand en klikken erop. Het lijkt dan net of er niets gebeurt, maar in feite wordt de computer op dat moment onzichtbaar besmet. Ze veranderen het systeem in een zombie (een computer die op afstand bestuurbaar is door de mensen die de trojan hebben gemaakt). Tegen trojans kan men zich alleen wapenen door goed op te letten en niet alles meteen te geloven. Daarom dienen gratis programma's en andere software alleen uit betrouwbare bron gedownload te worden en er moet niet op 'OK' geklikt worden zonder te lezen wat er eigenlijk staat. MAILVIRUSSEN Dit zijn de 'ouderwetse' virussen die zichzelf als bijlage verspreiden via e-mail. Tijdens een besmetting kan er een mailserver automatisch geïnstalleerd worden, zodat er geen gebruik moet gemaakt worden van een e-mailprogramma op de geïnfecteerde computer. Internetproviders controleren streng op dit soort virussen, dus is de kans groot dat de berichten er direct zouden worden uitgefilterd als ze via de provider verstuurd zouden worden. Mailvirussen vervalsen het afzenderadres, vaak door adressen te gebruiken uit het adressenboek op de computer. Daardoor kan het gebeuren dat je een e-mail krijgt van het adres van je vriend, terwijl het bericht eigenlijk verstuurd is vanaf de computer van iemand anders. Het virus doet dat zodat je je vriend gaat lastigvallen in plaats van de andere persoon, zodat de chaos nog wat groter wordt. Veel mailvirussen hebben als doel, troep te maken. Door mailservers te verstoppen, mailprogramma's te verstoppen, en e-mail onbruikbaar te maken. Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 2 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 Door een goede virusscanner te installeren en die altijd up-to-date te houden kan men zich wapenen tegen deze virussen. De meeste internetproviders filteren de virusmails er al uit. Bij sommige providers moet er daarvoor extra betaald worden. ANDERE VIRUSSEN Bootsectorvirus. Dit virus voegt gegevens toe aan het opstarten van een besturingssysteem. Op die manier kan het schijven en bestanden aantasten. Macrovirus. Dit virus wordt verspreid door bestanden met een macro erin. Voorbeelden zijn Worddocumenten. De meeste andere virussen worden alleen door EXEbestanden verspreid. Tijdbomvirus. Dit virus wordt pas actief op een bepaalde datum, vooral op 1 april of vrijdag de dertiende. De werking van zulke virussen verschilt, maar ze kunnen wel gegevens verwijderen. Kaasschaafvirus. Dit virus verwijdert steeds delen van een programma, totdat het programma niet meer gebruikt kan worden. Hoax In de computerwereld wordt het woord gebruikt voor een vals gerucht, een bewering die niet waar is en per e-mail wijde verspreiding vindt. Het betreft hier meestal zeer bijzondere aanbiedingen (o.a. het beloven van grote sommen geld), reddingsacties van zieke kinderen of een aankondiging van een uitzonderlijk gevaarlijk computervirus. Het bericht gaat meestal vergezeld van de oproep om het bericht vooral toch ongelimiteerd naar iedereen door te sturen. Een bijzondere categorie hoax is een nepvirus: een e-mailbericht met daarin een aansporing aan de computergebruiker om een, zogenaamd gevaarlijk, computerbestand te verwijderen. Dit computerbestand is in werkelijkheid ongevaarlijk of zelfs een noodzakelijk onderdeel van het besturingssysteem. Ze bestaan vaak uit twee onderdelen, soms alleen uit de laatstgenoemde: de opdracht tot het uitvoeren van een schadelijke handeling (bijvoorbeeld Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 3 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 het wissen van een essentieel onderdeel van het besturingssysteem) en de opdracht het bericht zo snel mogelijk en aan zo veel mogelijk vrienden en kennissen door te sturen. Een voorbeeld hiervan is de waarschuwing dat het Windowsbestand JDBGMGR.EXE een gevaarlijk virus zou zijn en dat het niet herkend wordt door de virusscanners. Het bestand is echter geen virus, maar een Java-debugger dat een gewoon programma is op een Windows computer. Het bestand heeft niets te maken met het bugbear-virus, ook al is het icoontje van het programma een beertje. De grote moeilijkheid is dat de gebruiker ervan overtuigd wordt dat juist het nalaten van die handelingen de schade zou aanrichten, bijvoorbeeld met de bewering dat het te verwijderen bestand een gevaarlijk virus is, waar nog geen virusscanner tegen opgewassen is. Een hoax leidt in veel gevallen tot onnodige opwinding en soms zelfs tot paniek. Bij een geslaagde hoax mailen veel gebruikers waarschuwingen naar hun contactpersonen of vragen her en der om advies. Deze acties belasten het internet door de vele onnodige e-mails die verzonden worden. Bij de hoax-berichten komt nog een extra probleem om de hoek kijken: het aantal mailadressen in een enkel bericht is vaak zeer groot, omdat onervaren gebruikers vaak nalaten om met blind carbon copy de ontvangers te anonimiseren. Hoax-mails zijn vaak wel te herkennen. Ze bevatten vaak teksten als "ONMIDDELLIJK LEZEN EN DOORSTUREN NAAR IEDEREEN DIE JE KENT!!!!" In het geval van een computervirus-hoax wordt vaak vermeld dat "Microsoft nog geen oplossing heeft", dat bijvoorbeeld "CNN aankondigt dat dit het ergste virus ooit is" en dat antivirusproducenten melden dat "tegen dit virus voorlopig nog geen remedie is". Een belangrijk kenmerk is dat er geen datum vermeld wordt. Er staat "gisteren" of "dinsdag" of "pas ontdekt" maar een echte datum ontbreekt. Ook wordt er geen verwijzing gegeven naar betrouwbare bronnen waar een en ander te verifiëren is. Bestrijding van virussen Antivurussoftware = virusscanners zijn computerprogramma’s die proberen om computervirussen en andere kwaadaardige software = malware te identificeren, tegen te houden en te verwijderen. Antivirussoftware gebruikt daarvoor typisch twee verschillende technieken: Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 4 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 Onderzoeken (scannen) van bestanden om te zoeken naar virussen die overeenkomen met de definities uit een lijst van bekende virussen Identificeren van verdacht gedrag door eender welk computerprogramma, wat op een besmetting kan wijzen De bekendste softwarepakketten tegen virusbestrijding zijn: AVG BitDefender Norton Kaspersky NOD32 F-secure Avast … maar er zijn er natuurlijk nog vele andere. Naast de softwarepakketten die op op pc’s of servers van bedrijven draaien, is er nog een technologie om virussen te bestrijden, de zogenaamde managed e-mail solutions. Hierbij wordt de mail al op de server van de e-mailaanbieder gecontroleerd op virussen en spam. Het voordeel hiervan is dat een geïnfecteerde mail niet in het eigen systeem van de gebruiker komt. Hackers Veel mensen denken dat het niet nodig is hun computer tegen hackers te beveiligen. Ze denken dat men niet de moeite gaat doen om in computers in te breken van ‘gewone mensen’. Dit is net helemaal verkeerd, en daar spelen de hackers op in. In het echte leven gaan inbrekers ook niet enkel inbreken in de huizen van heel rijke mensen, maar ook in huizen van de ‘gewone mens’. Soorten Hackers: 1.Een nieuwsgierige inbreker De nieuwsgierige inbreker neust eens rond op je computer en kopieert eventueel enkele gegevens. Dit zijn de minst gevaarlijke hackers, het zijn meestal maar beginners. 2.Een vandaal Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 5 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 Een vandaal wil het systeem laten vastlopen, bestanden wijzigen of verwijderen, programma’s aan te tasten, virussen op de computer installeren, enz. De gevaarlijkste vandalen gaan zelfs gegevens beginnen te wissen, en je harde schijf helemaal leegmaken (formatteren). Hun doe is dat je geld en tijd zal moeten steken in het herstellen van de schade. 3.De ‘high-profile’ hacker De high profile hacker wil‘beroemde’ systemen kraken. Met als doel Roem en status in het wereldje van de hackers verkrijgen. 4.De concurrent Deze hackers willen gegevens roven, vernietigen of wijzigen, zodat zij er zelf voordeel uit kunnen halen. 5.De lener Dit zijn veel voorkomende hackers die jouw computer gebruiken voor allerlei doeleinden, die niet altijd even legaal zijn. Ze gebruiken namelijk je processortijd of harde schijfruimte om iets te bereiken. De nieuwsgierige en de vandaal zijn erop uit om gewone thuisgebruikers te treffen, die liefst permanent op het Internet surfen; met andere woorden: als je ADSL of de kabel gebruikt en je PC zoveel op het Internet kan surfen als je maar wil, dan zit je dus in de doelgroep van deze 2 soorten hackers. Je zal het misschien raar vinden, maar ook de ‘lener’ en de ‘high-profile’ hacker kunnen in uw computer geïnteresseerd zijn: o De lener gebruikt bijvoorbeeld uw harde schijfruimte om er illegale muziek of software op te plaatsen. Zij geven dan de gegevens door aan websites en nieuwsgroepen, waarna al deze mensen de muziek of software van uw computer kunnen downloaden. Dit heeft uiteraard nadelen. Enerzijds zit de harde schijf vol, wat de computer vertraagd en anderzijds gaat men heel veel via de computer downloaden, waardoor deinternetverbinding vrijwel onbruikbaar wordt , én het ‘dataverkeer’ té hoog gaat oplopen. Bij ADSL en kabel is er een maximum aan dataverkeer per maand, indien deze limiet overschrijdt, dan moet je bij uw provider ófwel bijbetalen bij (ADSL) ofwel bij kabelgebruikers sluit mende internetverbinding (tijdelijk) af. Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 6 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde o 3LB Nr 1, 18 en 19 De ‘high-profile’ hacker zal ook thuisgebruikers viseren om zijn slag binnen te halen. Hij breekt namelijk in op tientallen, soms wel honderden computers van thuisgebruikers. Hij doet dit omdat hij de internetverbinding van al deze mensen gaat gebruiken om een aanval te lanceren. Men noemt zo’n aanval een “DoS-aanval”,. Het komt er in ieder geval op neer dat zo’n aanval ervoor zorgt dat tientallen of honderden computers tegelijk naar één bepaald netwerk (denk aan bv. Google, Altavista, Pentagon,…) enorm veel nutteloze informatie gaan sturen, waardoor het netwerk overbelast geraakt , en uiteindelijk alles plat komt te liggen. Indien dit lukt, geeft dit de hacker ook weer naam en faam in het hackerswereldje. Na het lezen van wat hackers allemaal met je computer kunnen doen, en je gerustheid waarschijnlijk ietwat afgenomen is omdat je écht wel in gevaar kan zijn, hoef je nu ook niet al te bang gaan worden. De markt wordt op de dag van vandaag bovendien ook overspoeld met berichten over hoe onveilig Windows is, hoe onveilig Internet kan zijn, enz. Maar eigenlijk is het allemaal ook niet zo uniek, dat gevaar. Om even te vergelijken met het voorbeeld van de inbrekers in huizen: er lopen ook vele duizenden inbrekers rond op de wereld, en je kent vast wel iemand die al inbrekers thuis of in zijn wagen heeft gehad. Hiermee willen we enkel bewijzen dat het Internet geen uitzondering is van het gewone leven, het bevat ook gevaar van mensen met slechte bedoelingen. Firewall De naam firewall, letterlijk vertaald “vuurmuur” lijkt erger dan het is. Deze Engelse term komt uit de Middeleeuwen, waar de eerste verdedigingslijn van een stad of kasteel een muur was waar men brandende pek vanaf goot als de aanvallers eroverheen probeerden te klimmen. Er zijn verschillende soorten firewalls, die dan ook elk nog eens op een ander principe berusten en voor een andere beveiliging zorgen. Het principe van de firewall kan je eigenlijk een beetje vergelijken met de brieven die je krijgt in je brievenbus, een brievenbus ín je deur dan wel. Een firewall staat in de praktijk tussen de computer en de buitenwereld. Een firewall bemoeit zich niet met wat er gebeurt op uw pc zelf, en bemoeit zich ook niet met wat er allemaal in de buitenwereld gebeurt. Een firewall moeit zich wél met de dingen die tussen uw computer en de buitenwereld gebeuren, of andersom. De firewall bekijkt iéder pakketje informatie dat tussen de computer en de buitenwereld (het Internet) uitgewisseld wordt. Dit is te vergelijken met de brieven in je brievenbus (dit is informatie die van buitenaf bij u Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 7 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde 3LB Nr 1, 18 en 19 binnenkomt): het bevat een afzender en een ontvanger. Je kan bij elke brief zien of hij voor u bestemd is, en van wie deze komt. Je gaat geen brieven openen die niet voor jou bedoeld zijn, of van bedrijven die je constant reclame sturen, zal je de post ook niet helemaal doorlezen, maar weggooien; en dát is net wat een firewall ook doet. De firewall kijkt één voor één van wie het pakketje informatie komt, en naar wie het gaat. Bovendien zal het bepaalde afzenders blokkeren. De firewall heeft op het gebied van controleren van informatiepakketjes vetorecht. Indien het hem niet aanstaat, gaat het pakketje niet door en wordt het onverbiddelijk ‘vernietigd. In de praktijk is het zo dat u bepaalde programma’s op uw computer toelating geeft om te communiceren met het Internet. Alle programma’s die géén toelating hebben gekregen, kùnnen dan ook niet naar buiten toe communiceren. Hier zitten we al met een oplossing voor een éérste mogelijk veiligheidslek op uw computer: namelijk als u een trojaans paard heeft geïnstalleerd op uw computer, ook al weet u dit niet (normaal gezien weet u het nooit), dan zal uw firewall geen toelating geven aan dit programma om te communiceren met de buitenwereld, en zal hierdoor de werking van het trojaans paard tegengehouden worden. Het programma kan uw computer niet meer wagenwijd openzetten, én het kan niet met het Internet communiceren, zodat het niet meer kan uitschreeuwen dat uw computer openstaat voor iedereen. De firewall gaat zelfs nog verder. Het sluit al uw ‘poorten’(poort = een uniek nummer op je computer dat het systeem vrijgeeft voor het praten met de buitenwereld). Voor surfen is meestal nummer 80 gereserveerd, voor mailen nummer 25. Met deze poorten kan een kraker niets aanvangen , maar allerlei programma’s die op je computer staan geïnstalleerd, zetten regelmatig poorten open die een veiligheidsrisico inhouden. Die software is dan heel gewone software, bv. van Microsoft of andere grote softwarereuzen. Deze software is ook niet gemaakt om je computer open te zetten voor hackers, maar deze programma’s hebben spijtig genoeg al eens een programmafout waardoor je veiligheid kan minderen. Maar met een goede firewall is dit dus ook geen probleem meer, omdat het alles sluit én tegenhoudt. Besluit Om ons jaarwerk te eindigen willen we besluiten dat het écht wel broodnodig is dat je je computer beveiligt. En het hoeft,helemaal geen geld te kosten. Nu, zoals het voorbeeld bij het huis: je huis is nooit écht 100% veilig. Maar men zal wel vlugger een ander gewoon huis uitkiezen om in te breken, dan het bij een beveiligd huis te proberen; dit is net zoals bij de computer: men zal vrijwel nooit de moeite doen om in te breken in je computer als men ziet dat er een firewall is geïnstalleerd, men zal dan gewoon een andere computer uitkiezen en jou met rust laten. Je moet wel alle regels respecteren (virussen, trojaanse paarden en firewall) om veilig te zijn: om tenslotte nog eens naar het voorbeeld met het huis terug te gaan: het heeft geen zin je huis te voorzien van een metersdikke stalen voordeur, als je een kartonnen huis hebt… Dit was ons jaarwerk Jaarwerk Virussen 2de trimester Pagina 8 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde Jaarwerk Virussen 3LB Nr 1, 18 en 19 2de trimester Pagina 9 van 9 Chiel Buseyne, Florian Vandamme, Marijn Vandevoorde Jaarwerk Virussen 3LB 2de trimester Nr 1, 18 en 19 Pagina 10 van 9