Sanne Coppens 25M3 Camp Inhoudsopgave 1. Zonder broeikaseffect geen leven? - Hoe vormt zich het broeikaseffect? - Hoe zorgt de natuur zelf voor een broeikaseffect? - Wat is het gevolg van dit natuurlijke broeikaseffect op de temperatuur op aarde? - Is de temperatuur op aarde altijd hetzelfde geweest? Leg je antwoord uit! - Zoek een tijdlijn vanaf het ontstaan van de aarde tot nu met daarop ontwikkeling van de gemiddelde temperatuur. Omschrijf kort wat je ziet. - Leg in eigen woorden uit op welke manier meneer Milankovitch de wisselende temperatuur tussen het ontstaan van de aarde en nú verklaart. 2. Het versterkt broeikaseffect… - Bekijk het filmpje via de volgende link: http://www.npo.nl/geoclips/22-09-2011/NPS_1187890 (geoclips klimaatverandering). Maak een samenvatting van wat je geleerd hebt van dit filmpje. - Welke menselijke processen zorgen voor het versterkt broeikaseffect? - Wat zijn de broeikasgassen die vooral door de menselijke activiteiten worden uitgestoten? - Wat zijn gevolgen van dit effect? - Op welke manier heeft Nederland hiermee te maken? - Is er een oplossing en hoe ziet deze er uit? - Hoe kun JIJ zelf meehelpen aan de oplossing, geef drie voorbeelden en omschrijf op welke manier deze bijdragen aan de oplossing? Sanne Coppens 25M3 Camp Zonder broeikast geen leven? 1. Hoe vormt zich het broeikaseffect? De zon stuurt zijn stralen door de dampkring heen naar ons toe. En de lucht op de grond wordt omgezet in warmte en die warmte kan er niet zo makkelijk uit dankzij de broeikasgassen. 2. Hoe zorgt de natuur zelf voor een broeikaseffect? Onder onze dampkring leven allerlei dieren zoals de mens. Die lopen op zuurstof en scheiden koolstofdioxide uit. Methaan/moerasgas (CH4) verrotting van plantaardig materiaal Kooldioxide (CO2) afkomstig van bosbranden of de uitstoot van vulkanen. Lachgas (N20) afkomstig van oceanen of regenwouden geproduceerd door bacteriën in de bodem. Die warmte van de gassen moeten natuurlijk wel wegkunnen, maar dat kan niet door de gassen die rondzweven in de lucht. De stralingsbalans is ook een belangrijke term die mee speelt in het broeikaseffect. Doordat de zon door de dampkring heen schijnt, en zo op de aarde terecht komt weerkaatst dat terug naar de dampkring. Door de dampkring gaat alle warmte weer terug naar buiten, maar door alle gassen die in de dampkring verstopt zitten kan die warme lucht niet naar buiten, en zo ontstaat het broeikaseffect. Sanne Coppens 25M3 Camp 3. Wat is het gevolg van dit natuurlijke broeikaseffect op de temperatuur op aarde? Doordat het broeikaseffect uitbreidt gaat alles smelten en breekt het onze aarde af. 4. Is de temperatuur op aarde altijd hetzelfde geweest? Leg je antwoord uit! De temperatuur op aarde is nooit hetzelfde geweest. Door vulkaanuitbarstingen kan er een andere luchttemperatuur ontwikkelt worden. Ook sommige zeestromingen kunnen tijdelijke invloed hebben op het klimaat. De gevolgen daarvan zijn wind, neerslag en temperatuur veranderingen. De zonneactiviteit kan ook veel doen met het klimaat. Dit warmt bijvoorbeeld de aarde op. 5. Zoek een tijdlijn vanaf het ontstaan van de aarde tot nu met daarop ontwikkeling van de gemiddelde temperatuur. Dit is een grafiek van 1997 t/m 2008. Sanne Coppens 25M3 Camp 6. Milankovitch zegt dat de aarde om zijn eigen as heen draait en de as ook in een rondje draait. Dit noem je precessie. Uiteindelijk heb je de zon in het midden, daar omheen een cirkel. Een keer tussen de 100.000 en de 413.000 jaar, veranderd dat rondje in een ellipsvormige ovaal. Uiteindelijk draait de aarde heel langzaam in die ellipsvormige ovaal rond. Tussen de 100.000 jaar en de 413.000 jaar, gaat de aarde weer over in het rondje om de zon heen. Maar wat is nou het temperatuur verschil?: Dat temperatuur verschil heeft te maken met de excentriciteit. Zoals je op het plaatje hieronder ziet, draait hij in de ovaal en na 100.000 tot 413.000 jaar draait de aarde de cirkel in. Als je de aarde in de ovaal zit op het uiterste puntje zo ver mogelijk van de zon af, dan zit je in de ijstijd en dat noem je glaciaal. Als je in dat rondje zit en het is op aarde heel erg warm, dan is het interglaciaal. De cyclus van de glacialen is 20.000 jaar. Nu is het 10.000 jaar geleden dat de ijstijd is geweest, oftewel over 10.000 jaar is er weer een ijstijd. Sanne Coppens 25M3 Camp Sanne Coppens 25M3 Camp Het versterkt broeikaseffect 1. Samenvatting De aarde warmt zich op en het klimaat veranderd. IJskappen smelten en breken af. Het is niet alleen voor de Noordpool gevaarlijk maar ook voor Nederland en heel veel andere landen. Het klimaat is anders dan het weer. Het weer is: de wind, de neerslag en de temperatuur. Het klimaat is het gemiddelde weer van een langere tijd. Jaarlijks valt er in Nederland 80 centimeter neerslag en is het gemiddeld 10 Graden Celsius, in de zomer is het warm en in de winter is het koud. Oftewel, Nederland heeft een gematigd klimaat. Wetenschappers Celsius mee gaan maken in Nederland. Veel mensen vinden het wel prima als het warmer wordt, maar de gevolgen vinden ze minder leuk. Het heeft bijvoorbeeld invloed op de zeespiegel, op de regen die gaat vallen op de aarde en dat zou meer en meer worden naarmate het warmer wordt in Nederland. Ook kunnen de dijken het begeven en kan een groot deel van Nederland overstromen. Ze zijn nu volop bezig om alle dijken te verstevigen en hoger te maken. De grootste reden van klimaat verandering is de kooldioxide door de mens. Het broeikaseffect speelt zich af in de dampkring. De dampkring is een soort deken van gassen die om onze aarde zit. De zonnestralen vallen door de deken heen en warmen de aarde op. De warmte wordt door de aarde weer teruggekaatst en dan gebeurd het. Een groot gedeelte van die terug gekaatste straling wordt opgevangen door broeikasgassen in de dampkring, zo blijft de warmte dus hangen onder de deken. En dat is maar goed ook. Zonder het broeikaseffect zou er geen leven mogelijk zijn op aarde. Gemiddeld zou de temperatuur dan 30 graden lager liggen. De hoeveelheid broeikasgassen, dus de gassen die de warmte binnen houden, die neemt toe. Vooral CO2 komt er steeds meer bij in de dampkring. En het komt vooral door mensen. Het komt vooral door steenkool, hout, aardgas en aardolie en daarmee komt een heleboel CO2 vrij. Dit verbranden we allemaal om energie op te wekken en met die energie laten we onze machines en motoren draaien. En door die uitlaten en fabriek torens blazen we zo alle CO2-gassen de dampkring in. Hoe meer wij verbranden hoe meer broeikasgassen er in de dampkring komen. Er blijft steeds meer warmte hangen. Het broeikaseffect wordt erger en erger. Door de opwarming smelt er meer landijs dan normaal. Al dat smeltwater stroomt de zee in. Dit is dus ook een hele grote oorzaak Sanne Coppens 25M3 Camp van de stijging van de zeespiegel. De temperatuur van het water stijgt ook en dat water zet uit. Als we er een voorbeeld bij pakken kun je het veel makkelijker uitleggen daarom heb ik hieronder een plaatje er bij gepakt.: Bij 1 zie je de zeebodem, bij 2 zie je de zee, bij 3 zie je het stuk land waar het water tegen aan slaat en bij 4 zie je de dijk. Achter die dijk liggen huizen, die huizen liggen lager dan de zee, maar zolang die dijk er is, is er niks aan de hand. Zodra de zeespiegel stijgt en de zee hoger komt te liggen, is er een grote kans dat het water over de dijk heen slaat. Op dat moment moet je zo snel mogelijk weg zien te komen, want op dat punt staat Nederland op het punt te overstromen. 2. Welke menselijke processen zorgen voor het versterkt broeikaseffect? - Energieverbruik Vervoer Landbouw Industriële processen Afval Weinig groen, veel asfalt. 3. Wat zijn de broeikasgassen die vooral door de menselijke activiteiten worden uitgestoten? - Kooldioxide - Methaan - Lachgas - Fluorverbindingen - Ozon is ook een broeikasgas - Moerasgas Sanne Coppens 25M3 (CO2) (CH4) (N2O) (O3) (CH4) Camp 4. Wat zijn de gevolgen van dit effect? - Stijging van de zeespiegel, door smelten ijskappen en uitzetten zeewater. - Veranderingen waterhuishouding: verandering van gemiddelde neerslag en extremen (code geel, oranje en rood). - Wereldwijde ecologische, economische en sociale veranderingen kunnen daardoor optreden kunnen we blijven doen wat we doen en kunnen we blijven wonen waar we wonen? - Veranderingen in het ecosystemen. - Gletsjers (eeuwige sneeuw) nemen in lengte af. 5. Op welke manier heeft Nederland hiermee te maken? Doordat ijskappen smelten stroomt het zo de zee in. Doordat Nederland laag ligt en onder de zeespiegel ligt, kan Nederland overstromen. Er zijn hiervoor speciaal dijken gebouwd, maar als die dijken te laag zijn doordat de zeespiegel stijgt heeft Nederland een groot probleem. Het zou hier dan overstromen. 6. Is er een oplossing en hoe ziet deze eruit? Het beperken van de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 zal een stuk helpen. Je kunt de uitstoot beperken door bijvoorbeeld vaker de fiets te pakken, te voet te gaan, zonnepanelen te plaatsen (waardoor het energielabel van je huis weer verbetert wordt, duurzame energie te gebruiken, afval scheiden zodat het kan worden hergebruikt, minder vlees eten, de televisie, computer of radio niet aan laten staan. Je kunt zo bijvoorbeeld ook denken om spaarlampen te gebruiken. Daarnaast moeten we de natuur meer ruimte geven. Bomen en planten zetten koolstofdioxide om in zuurstof. Veel mensen verzetten zich daarom tegen het kappen van bomen. In 1997 zijn alle regeringen van landen waar veel industrie is, samen gaan zitten. Ze willen de broeikasgassen verminderen door bijvoorbeeld een maximale uitstoot niveau aan fabrieken op te leggen. De fabrieken zullen dan minder fossiele brandstoffen gebruiken en zullen alternatieve energie gaan gebruiken of overgaan op efficiëntere producten, zodat er minder energie nodig is. Sanne Coppens 25M3 Camp 7. Hoe kun JIJ zelf meehelpen aan de oplossing, geef drie voorbeelden en omschrijf op welke manier deze bijdragen aan de oplossing? We kunnen bijvoorbeeld meehelpen door bijvoorbeeld, minderlang te douchen, vaker de fiets te pakken en onze vuilnis te scheiden. Sanne Coppens 25M3 Camp Bronnen - http://www.sciencespace.nl/weer-en-klimaat/artikelen/3561/hetversterkte-broeikaseffect - http://www.npo.nl/geoclips/22-09-2011/NPS_1187890 En andere boeken. Sanne Coppens 25M3 Camp