Hoofdstuk 4 4.86MB

4. Periode 1945-1965
Industrialisatie, sociale spanningen en Koude Oorlog
1. Industrialisatie en veranderingen
in de samenleving
President Truman probeert de New Deal
voort te zetten

Overgang naar vredeseconomie en demobilisatie
verlopen soepel
-
Overschakelen naar duurzame consumptiegoederen
-
Babyboom
-
Geld gespaard tijdens de oorlog kan nu uitgegeven
worden
-
Demobilisatie verloopt vlot

Truman’s ‘Fair Deal’ komt niet van de grond, maar hij
bereikt wel belangrijke resultaten
-
Eerst tegengehouden door Republikeinen
-
1948: Truman herverkozen met meerderheid in Congres
-
Pas een zorgverzekering erdoor onder Obama

Resultaten?
-
GI Bill
-
Einde segregatie in het leger
-
Verhoging minimumloon, sociale wetgeving verbeterd en
betere behuizing voor armsten

Verdere groei welvaart:
-
Nieuwe productietechnieken zorgen voor stijging
arbeidsproductiviteit
-
Babyboom zorgt voor grote impuls
President Eisenhower wil minder
overheidsingrijpen

Eisenhower 1953-1961(Rep)
-
Burgers minder afhankelijk maken van publieke sector
-
Opnieuw zal stijgende welvaart alle problemen oplossen
-
Niet langer hinderen bedrijfsleven

Maatregelen:
-
Einde aan loon- en prijscontrole
-
Inkorten subsidies voor boeren
MAAR: verworvenheden van Roosevelt en Truman blijven
onaangetast
Het ‘militair-industriële complex’ krijgt
invloed

Belangen van politieke, militaire leiding en wapenindustrie
→ Grote militaire uitgaven tijdens de Koude Oorlog!
Galbraith oefent kritiek uit op de
consumptiemaatschappij

1958: ‘The Affluent Society’ - J.K. Galbraith
-
Kritiek om consumptiemaatschappij
-
Overheid moet beter voor bevolking zorgen
DUS: Verbeteren kwaliteit onderwijs
Hogere belastingen om in te grijpen
Kennedy’s ‘New Frontier’ stuit op tegenstand
van het Congres

1961-1963: J. F. Kennedy (dem) - ‘New Frontier’
-
VS moest sterkste natie blijven!
Oprichting Peace Corps, actie tegen armoede,
werkeloosheid en rassendiscriminatie, beter onderwijs,
betere voorzieningen voor zwakken,…

Kennedy kent weinig succes

Tegengehouden door republikeinen en conservatieve
democraten
MAAR: toch enkele zaken bereikt
BV: maanproject, peace corps, welvaart neemt toe,…

En na dood:
Aannemen van Civil Rights Bill onder Johnson
Johnsons ‘Great Society’ deels mislukt door
oorlog in Vietnam

L. B. Johnson (dem) 1963-1969

Wil ‘War on Poverty’ aanpakken

Oprichten van een ‘Great Society’
= Verderzetting van New Frontier en uitbreiding Fair Deal

Eerst veel successen voor Johnson
-
Uitbreiding gezondheidszorg
-
Voedselbonnen voor armen
-
Model Cities Act
-
Voting Rights Act
-
Eerste maatregelen om milieu te beschermen

MAAR: al snel uitbreiding van conflict in Vietnam
-
Oorlog kost te veel geld
-
Gaat ten koste van ‘Great Society’
Protestbewegingen veroorzaken grote onrust
in de samenleving

Kritiek op leef- en woonomstandigheden in steden

Kritiek op de consumptiemaatschappij

Kritiek op onvoldoende democratie

Kritiek op oorlog in Vietnam

Kritiek op te regulerende rol overheid
2. De ontwikkeling van de
burgerrechten (1945-1965)
President Truman zet burgerrechten op de
politieke agenda (Fair Deal)

Ondanks veel tegenstand in Congres, toch aantal wetten
erdoor:
-
Geen discriminatie meer in federale overheid
-
Einde segregatie in het leger

Nodig omdat:
-
Er was een zwarte middenklasse ontstaan
-
Acceptatie bij blanken groeide
De ‘Civil Rights Movement’ boekt succes in
de zuidelijke staten

Omvattende term voor:
-
Southern Christian Leadership Conference
-
Nation of Islam
-
Black Panthers

In navolging van Ghandi vredevol verzet:
-
Sit-ins
-
Marsen, demonstraties, …
-
Boycots
-
Freedom rides

I have a dream that one day this nation will rise up and live out
the true meaning of its creed: "We hold these truths to be selfevident: that all men are created equal." I have a dream that one
day on the red hills of Georgia the sons of former slaves and the
sons of former slave owners will be able to sit down together at
a table of brotherhood. I have a dream that one day even the
state of Mississippi, a state, sweltering with the heat of injustice
and sweltering with the heat of oppression, will be transformed
into an oasis of freedom and justice. I have a dream that my four
children will one day live in a nation where they will not be
judged by the color of their skin but by the content of their
character. I have a dream today.

Brown vs Board of Education of Topeka 1954
-
Aangespannen door NAACP
-
Segregatie in onderwijs is in strijd met de grondwet
→ Wordt in alle staten verboden

Busboycot in Montgomery 1959
-
Arrestatie van Rosa Parks
-
Reactie was busboycot onder Martin Luther King
→ Einde segregatie in openbaar vervoer

Little Rock 1957
-
Negen zwarte leerlingen willen naar blanke middelbare
school
-
Gouverneur Arkansas werkt tegen
-
Eisenhower grijpt in
MAAR integratie duurt nog een hele tijd!
Blanke reactie in de zuidelijke staten

Zeer verschillende reactie onder bevolking

KKK kent opnieuw een grote groei
MAAR: deze keer vaker vervolgd voor hun misdaden!
Kennedy en Johnson brengen met de Civil Rights Act en de
Voting Rights Act het einde van de wettelijke ongelijkheid

Kennedy dient voorstel Civil Rights Bill in juni 63

King organiseert de ‘Mars op Washington’ om steun te
vragen
MAAR: zou waarschijnlijk niet door Congres geraken

Na moord op Kennedy geraakt deze wet erdoor
-1964: Civil Rights Act
-1965:Voting Rights Act (onder Johnson!)
→ Einde aan wettelijke ongelijkheid en verbod op
discriminatie
Radicalisering in de Civil Rights Movement:
Black Power, Nation of Islam en Black
Panthers

Einde discriminatie is onvoldoende, zwarten verdienen
goede huisvesting, onderwijs,…
→ Ontstaan van nieuwere, radicalere groepen!

Black Power Movement
-
Weigeren samen te werken met blanken
-
Trots op hun eigen huidskleur
-
Stimuleren zwarten om eigen bedrijven op te zetten

The Nation of Islam
-
Willen eigen zwarte staat binnen de VS
-
Tegen het christendom als blanke godsdienst
-
Malcolm X als leider
-
Bekendste lid: Mohammed Ali

De Black Panthers
-
Willen revolutie tegen kapitalistische systeem
-
Geweld tegen ‘terroristische politie’ geoorloofd
-
Woordvoerder Stokely Carmichael
Rellen in de zwarte wijken van de grote
steden

1965: Rellen in verschillende steden VS

Gericht tegen de politie

Oorzaken?
-
Great Society geflopt
Nog steeds geen gelijke kansen
Gevoel van onmacht en discriminatie
-
3 De VS als supermacht in de Koude
Oorlog
1945-1965
President Truman voert Trumandoctrine en
Marshallhulp in

De Conferentie van Potsdam – juli 1945
-
Bekendmaking bezit atoombom door VS
-
Verdeling van Duitsland in 4 zones
DUS: hier al start van de Koude Oorlog

Koude Oorlog gaat de naoorlogse verhoudingen bepalen
-
Russen zouden een wereldrevolutie willen en democratie
zou verdwijnen
-
Amerikanen zijn de nieuwe westerse imperialisten
→ Wereld wordt opgedeeld in ‘invloedssferen’

Naast discussie over invloedssferen ook een
wapenwedloop
→ Grote macht voor militair-industrieel complex

Harde opstelling tegen de SU: de Trumandoctrine
-
= containmentpolitiek
-
Na situatie in Griekenland en Turkije
-
Al meteen Marshallhulp voor West-Europa

Andere maatregelen van de VS
-
Oprichting NAVO, ZOAVO en CENVO
(reactie: Warscshaupact)
-
Oprichten militaire bases doorheen de wereld
Vrees in de VS voor verbreiding van het
communisme neemt eind jaren 40 toe

1948: Blokkade van Berlijn

1949: SU heeft atoombom

1949: China wordt communistisch
Truman past containment toe in Azië: oorlog
in Korea

Verdeeld in Noord en Zuid tijdens conferentie Potsdam

1950: Noorden valt Zuiden aan

1953: Wapenstilstand en grenzen opnieuw gelijk
Jacht op de communisten in de VS onder
leiding van McCarthy

McCarthyism
-
Beschuldigt buitenlandse zaken, ambtenaren, wetenschap
en media van communisme
-
Beschuldigt later republikeinen en legertop
→ 1954: Einde van het McCarthyism
President Eisenhower voegt de
dominotheorie toe aan het buitenlands
beleid

1954: Eisenhower formuleert dominotheorie

Uit angst voor deze theorie start bemoeienis VS met
Zuid/Vietnam
De VS denken aan ´massive retaliation´

Jaren 50 – John Foster Dulles
MAAR: eind jaren 50 is SU ook zover en verliest dreiging
kracht
President Kennedy brengt nieuw elan in de
VS

Start met strijd om de ruimte
-
Na lancering Spoetnik door Russen
-
Droom om maanlanding te vervolledigen
Kennedy wordt met nieuwe problemen
geconfronteerd: de Berlijnse Muur en de
Cubacrisis

Bouw van de Berlijnse Muur 1961
-
Chroesjtjov´s oplossing tegen vlucht naar het Westen
-
Kennedy bezoekt West-Berlijn
MAAR: zoekt de confrontatie niet op

De Cubacrisis
-
Russische raketbases op Cuba
-
Kennedy stelt ultimatum en wint

Gevolgen Cubacrisis
-
Hotline tussen Moskou en Washington
-
Eerste gesprekken over wapenbeperking
President Johnson gaat oorlog voeren in
Vietnam

Kennedy en Johnson gaan verder met beleid Eisenhower
in Zuid-Vietnam
-
Kennedy stuurt militaire adviseurs
-
Johnson neemt Tonkinresolutie aan en start oorlog

Overwinning moeilijk:
-
Zuid-Vietnam stond onder dictator Diem
-
Guerrillatactiek van Vietminh en Vietcong
-
Grote protesten in VS omwille van oorlog in Vietnam
→ Voor het eerst behaalt de VS geen overwinning