Module 4 vwo - fransetman.nl

Module 4 vwo
Hoofdstuk 4
Ruilen over de tijd
• Collectief goed
• Niet duidelijk wie het gebruikt
• Je kunt je aan het gebruik niet
onttrekken
• Het gebruik van de een gaat niet
te koste van het gebruik door de
ander
• Het kent geen marktprijs
VB: veiligheid door politie, leger,
rechtspraak, dijken
Ruilen over de tijd
Er wordt nu door de overheid geld
geleend om het goed te produceren.
De toekomstige generatie krijgen de
opbrengsten ervan en moeten
geleend geld terug betalen.
Afsluitdijk in 1886 al overleg 1932
klaar
Positief externe effecten: in een
veilige situatie zullen bedrijven
eerder investeren.
(positieve gevolgen voor anderen die
niet de prijs verwerkt zijn)
Ruilen over de tijd
• Investeren
• Nu geld in onderwijs steken, in de
toekomst betere geschoolde
beroepsbevolking om nieuwe
goederen te ontwikkelen
• Betere scholing: hogere
arbeidsproductiviteit(= productie
per mens per tijdseenheid)
• Onderwijs kent vele positief
externe effecten.
• Investeren in kapitaalgoederen
levert in de (nabije) toekomst ook
hogere arbeidsproductiviteit op.
Arbeidsproductiviteit * werkenden =
binnenlands product
Hogere binnenlands product grotere
economische groei.
Let op: economische groei meestal
met procentuele groei van het reële
BBP
Meer economische groei meer
belastingen ….
Redenering
Dit ken je vlekkeloos uit je hoofd
Ruilen over de tijd
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Meer economische groei
Meer inkomen door gezinnen verdiend
Meer consumptie
Meer productie van de bedrijven
– Meer BTW en accijns ontvangen
Meer vraag naar arbeiders
(werkgelegenheid stijgt)
Werkloosheid daalt
Uitkeringen dalen
Meer economische groei
Meer inkomen verdiend door de gezinnen
Inkomstenbelasting stijgt
Tekort = uitgaven – inkomsten
Begrotingstekort (financieringstekort;
EMU tekort) daalt en staatsschuld stijgt.
• Staatsschuld is nu te weinig
belasting betaald. In de toekomst
meer betalen.
• Let op: begroting is een overzicht
van de verwachte uitgaven en
inkomsten
• Stel om tekort weg te werken
inkomstenbelasting verhogen:
minder netto inkomen minder
consumptie minder productie door
de bedrijven minder economische
groei
• Let op: overheidsuitgaven te
verdelen in structurele en
incidentele uitgaven
• Overheidsbestedingen en
overdrachtsuitgaven
Ruilen over de tijd
• Accijns heffen (via de bedrijven)
• Levert welvaartsverlies op
• Als de belasting minder snel stijgt
minder welvaartsverlies maar
met meer accijns ontvangsten
Ruilen over de tijd
Solidariteit tussen generaties
AOW
Omslagstelsel
Pensioen
Kapitaaldekkingsstelsel
Ruilen over de tijd
• Omslagstelsel:
• Huidige generatie betaalt voor de
huidige generatie
• Er wordt geschat wat in een jaar
aan uitkeringen betaald moet
worden. Dit moet in het zelfde
jaar als sociale premie ontvangen
worden door de overheid.
• Kapitaaldekkingsstelsel
• Je spaart voor jezelf voor later.
• Je betaalt pensioenpremie aan
het pensioenfonds dat het belegt.
De opbrengsten van deze
beleggingen worden gebruikt om
de pensioenen te betalen.