Eisen aan rijke structuren
Jan Achterbergh
RU Nijmegen
Vraag
Aan welke eisen moeten structuren van organisaties voldoen om
rijk organiseren mogelijk te maken?
Antwoord in twee stappen
Stap 1: rijk organiseren wat is dat?
Stap 2: aan welke eisen moeten rijke structuren voldoen?
Stap 1. Rijk organiseren wat is dat?
Zinvol overleven:
nodig
voor
Zin
Overleven
pointe
van
Rijk zinvol overleven: organisatie schept voorwaarden waaronder
mensen zich als mens kunnen ontwikkelen en realiseren omdat
dit het juiste is om te doen
Arm zinvol overleven: organisatie realiseert welke doelen dan ook
omwille van welke reden dan ook
Rijk zinvol overleven: inspiratie Aristoteles (Nussbaum, Sen)
Ontwikkeling van typisch menselijke vermogens:
- denken over doelen in concrete situaties: praktische wijsheid
- gevoelens en begeerten: morele deugden
- vermogens die nodig zijn als voorwaarde voor denken, voelen en begeren
(verplaatsen, voedsel verwerken, voortplanting e.d.)
Rijk zinvol overleven: organisaties dragen bij aan de voorwaarden waaronder cliënten
en medewerkers hun vermogens kunnen ontwikkelen en realiseren
Eisen aan structuren?
Stap 2: drie eisen aan rijke structuren: teleologisch, deliberatie, sociaal
Eis 1: teleologisch
Taken van medewerkers zijn zoveel mogelijk gekoppeld aan de realisatie van rijke
doelen: zicht op en betrokkenheid bij rijke doelen
Veel splitsing in de uitvoering: kleine, ‘arme’, taken
Arm
Cliënten +
mantel
Weinig splitsing in de uitvoering: brede, ‘rijke’, taken
Rijk
Alle cliënten in
principe gekoppeld
aan alle uitvoerders
Niet alle cliënten in
principe gekoppeld
aan alle uitvoerders
Eis 2: deliberatie
Medewerkers hebben regelvermogen om met dilemma’s en problemen om te gaan die
voortvloeien uit hun uitvoerende activiteiten: operationeel regelen, inrichtingsregelen
en strategisch regelen
Weinig scheiding tussen uitvoeren en regelen
weinig splitsing binnen regelen
Arm
Rijk
Veel scheiding tussen
uitvoeren en regelen en veel
splitsing binnen regelen
Eis 3: sociaal
Medewerkers krijgen kansen om te overleggen in het kader van hun werk
Voldoende kansen voor overleg
Arm
Rijk
Weinig kansen voor overleg
• Kansen om gekoppeld te zijn aan
het rijke doel van de organisatie:
teleologische eis
• Kansen om te regelen in het kader
van het werk: deliberatie eis
• Kansen om te overleggen in het
kader van het werk: sociale eis
Arm
• Weinig kansen om gekoppeld te zijn
aan het rijke doel van de
organisatie: teleologische eis
• Weinig kansen om te regelen in het
kader van het werk: deliberatie eis
• Weinig kansen om te overleggen in
het kader van het werk: sociale eis
Rijk
Uitdaging: pas de eisen eens toe op de netwerken die we
bouwen. Hoe zit het dan met de kansen voor rijk
organiseren?
