20150915 Opkomst van de confessionele partijen
advertisement
1 Opkomst van de confessionele partijen Hoofd!uk 14.3.1 © meneervanempel.nl Een strijd ontstaat Situatie 1848: • Nieuwe grondwet is ingesteld door Thorbecke • Macht van de koning beperkt • Vrijheid van onderwijs • Censuskiesrecht Oorzaak: • Openbaar onderwijs werd gefinancierd door de staat • Bijzonder onderwijs werd niet gefinancierd door de staat Gevolg: • Schoolstrijd 2 Het ontstaan van de eerste politieke partij Situatie: • Geen gelijke financiering van onderwijs Oorzaak: • Protestanten en katholieken willen dit via het parlement veranderen Gevolg: • 1878: ARP (Antirevolutionaire partij) door Abraham Kuyper 3 4 Stellingen van Kuyper Antithese: • Confessionelen moeten gezamelijk de belangen vertegenwoordigen tegen de liberalen en socialisten Soevereiniteit in eigen kring Het ontstaan van de eerste Katholieke partij Situatie: • Tijdens de Republiek waren Katholieken tweederangsburgers • Franse tijd stelt Katholieken gelijk aan protestanten Oorzaak: • Angst voor industrialisatie en de sociale kwestie Gevolg: • 1916: oprichting van de RKSP (Rooms-Katholieke Staatspartij) door priester Schaepman • Doelen: sociale kwestie en gelijkstelling van bijzonder onderwijs 5 6 Het onstaan van de eerste socialistische partijen Situatie: • Eind 19e eeuw: industrialisatie in Nederland • De sociale kwestie • Censuskiesrecht Oorzaak: • Arbeiders gaan zich verenigen in vakverenigingen en strijden voor betere omstandigheden (lonen en werktijden) • Censuskiesrecht verruimd Gevolg: • 1881: Oprichting van de SDB (Sociaaldemocratische Bond) door Domela Nieuwenhuis • 1894: Oprichting van de SDAP (Sociaaldemocratiesche Arbeiderspartij) door Pieter Jelles Troelstra 7 8