Regelgeving Voedingsmiddelenwetgeving: - 1. moet de voedselveiligheid garanderen van de consument de verantwoordelijkheid ligt meer en meer bij de producent elke stap bij de productie moeten worden bewaakt ”from stable to the table” jan. 1993 éénmaking van de Europese voedingsmiddelenmarkt Europese doelstelling bescherming, correcte info geven, eerlijke praktijken, controle Risicobeheer is bij wet geregeld horizontale reglementen alle voedingsmiddelen verticale reglementen 1 of een bepaalde groep van voedingsmiddelen Warenwetgeving: Franse revolutie controle gebeurt door de gemeenten. schaalvergroting industrialisatie chemische toevoegselen fraude 4 augustus 1890 de eetwareninspectie doet zijn intrede ARAB codex voor het welzijn op het werk: staat in voor de veiligheid en gezondheid van de WN. Huidige warenwet 24 jan 1977 Geeft bescherming aan de consument inzake voedingsmiddelen: - kaderwet: enkel hoofdlijnen verdere bepaling via KB’s - voorschriften in wijze van fabricage vb: frituurolie mag max. verwarmd worden tot 180°C - hygiëne van lokalen, uitrusting en materialen - hygiëne van personeel toilethygiëne lijders aan besmettelijke ziekten beperken - positieve lijst van additieven, toegelaten niveau enkel wat op de lijst staat is toegelaten beantwoord aan elementen van een degelijk risicoanalyse vb: NEL, ADI - lijst van contaminanten Etiketteringbesluit verplichting tot etikettering van producten/levensmiddelen/… Verpakkingsbesluit verplichting tot het verpakken met geschikte materialen. Europese regelgeving: richtlijn 93/43 inzake levensmiddelen hygiëne: - algemene hygiënevereisten: horizontaal - toepassen van het veiligheidsprocedures volgens het HACCP-principe (autocontrole) - niet voor de primaire sector - verticale richtlijnen: vleesproductie, zuivel, vis, … KB 7 februari 1997 inzake algemeen voedingsmiddelenhygiëne: - Hygiëne van ruimten, apparatuur, fabricagemethoden, ambulante handel, restaurants, handelsruimtes. - Implementatie van systemen voor de bewaking volgens de neehologie van het HACCPconcept. KB 14 november 2003 inzake autocontrole, meldingsplicht, traceerbaarheid in de voedselketen: - betrouwbare autocontrole systemen - transparantie meldingsplicht - traceerbaarheid van producten Tegenwoordig Europese verordening: - rechtsreeks van toepassing - eveneens voor de primaire sector - EU-lijst voor additieven is geharmoniseerd 2. Productaansprakelijkheid Burgerlijke aansprakelijkheid - contractuele: niet naleven van een contract heeft gevolgen - extra-contractuele: oorzakelijk verband tussen fout en schade Strafrechterlijke aansprakelijkheid Europese richtlijn 25 juli 1985 wet van 25 februari 91 betreffende aansprakelijkheid van producten met gebreken: de producent is verantwoordelijk voor schade als gevolg van een gebrek in zijn product. - product: lichamelijk roerend goed - gebrekkig product - schade (zowel aan goederen als aan personen) - causaal verband tussen schade en gebrek. - producent is verantwoordelijk Conclusie: producent moet zijn onschuld bewijzen ook risicobeheer volgens HACCP-concept. 3. Inspectie Versnippering van diensten oprichting van FAVV wet van 4 februari 2000 Opdrachten FAVV: - Controle, onderzoek en keuring - Afleveren van erkenningen, vergunningen en toelatingen - Uitwerken van traceer en identificatiesystemen - Toezicht op dierenwelzijn - Communicatie met de consument. Scheiding van beleidsvoorbereiding en uitvoering: - FOD: Volksgezondheid (Federale OverheidsDienst) voorbereiding beleid en normering - FAVV: staat in voor de controle Doel veilig gezonde en kwaliteitsvolle voedingsmiddelen garanderen aan de consument. Kwaliteit: geheel van eigenschappen en kenmerken van een product/dienst zodat wordt voldaan aan vastgelegde behoeften. - economische prijs/kwaliteit - technische: verpakking, houdbaarheid, volume, gewicht,… - psychische: emotionele verwachtingen, lekker - chemische of biologische: gezond en veilig - sociaal: gekend merk als symbool Total Quality Management: - strategische aanpak van topmanagement tot in de werkplaats - zoeken naar compromis tussen kwaliteitsbenadering producent en die van de consument Bewaken van de voedselveiligheid in elke stap van de productieketen procesbeheersing 1 januari 1993: éénmaking van Europese voedingsmiddelenmarkt: - Europese richtlijn 96/43 inzake levensmiddelenhygiëne HACCP-concept - Huidige warenwet van 24 januari 1977 kaderwet - KB 7 februari 1997 inzake algemene voedingsmiddelenhygiëne: Algemene hygiënevoorschriften Implementatie van HACCP 4. Procesbeheersing Vroeger controle van het eindproduct (te laat) Nu: preventieve maatregelen en procesbeheersing volgens het HACCP-concept (richtlijn Codex Alimentrarius) GMP: bedrijfsinrichting, werkmethodes, personeel Vermijden van kruisbesmetting: besmetting waarbij mircro-organismen van het ene voedingsmiddel naar het andere worden overgebracht via besmette handen of materialen. Vermijden van nabesmetting: het opnieuw besmet raken van een voedingsmiddel dat reeds vrij was gemaakt van micro-organismen na een behandeling. Vb: melk dat reeds is gesteriliseerd, maar door het openlaten van de doos. 5. Persoonlijke hygiëne: Opleiding en motivatie personeel Handhygiëne voornaamste bron van pathogene organismen Wonden waterdicht verband Haar gebruik van haarnet Kledij - lichtgekleurd - niet absorberend materiaal - makkelijk wasbaar - enkel binnen het bedrijf te dragen - dagelijks vervangen - werkschoenen met anti-slipzolen - vuilwasgoed verzamelen buiten de productiezone sieraden en parfum niet dragen 6. Bedrijfsruimten: Ruimtes waar de grondstoffen gehanteerd en opgeslagen worden Faciliteiten voorzien voor het personeel Productieruimten Ruimtes voor verpakken en opslaan van eindproducten Opslagruimte: - niet gekoeld - gekoeld (koelkast, diepvries) - registratie temperatuur, afleesbaar aan de buitenkant van de koelkast - thermometer wettelijk op 1°C nauwkeurig ijken (om de 6 maand) Keuken: volgens 2 principes: (ex) - Voortschrijdende productiestroom: afzonderlijke ruimtes - Scheiding van vuile en propere zones - Geen rechtstreekse verbinding tussen sanitaire en bereidingsruimtes 7. Reiniging en ontsmetting Verwijderen van vuil: - anorganisch: kalkaanslag, roest,… - organisch: productresten, smeerolie, micro-organismen Schoonmaakprogramma: - onderwerp - nodige materiaal - tijdstip en frequentie - producten - methode - verantwoordelijkheid personeel 8. Ongediertebestrijding HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point) Preventieve en gestructureerde aanpak voor de beheersing (control) van de gevaren (hazards) die de productieveiligheid in het gedrang brengen. - identificatie kritische stappen - implementatie van geschikte procedures Basisprincipes: - identificatie van de gevaren - determinatie ccp moeten worden beheerst stap in het proces waar een risico kan worden geëlimineerd of tot een aanvaardbaar niveau worden gebracht - vastleggen van kritische grenswaarden - ontwerpen van een monitoringsysteem - ontwerpen van een bijsturingssysteem - opstellen van een documentatiesysteem - opstellen van een verificatieprocedure Risicoanalyse: inschatten van het risico wetenschappelijke benadering 2 parameters: kans en ernst identificatie gevaar (welke gevaren zijn er) - fysisch: vreemde voorwerpen, kwaliteitsachteruitgang - chemisch: - biologisch: wormen, ongedierte, parasieten, schimmels, virussen,… = te hoog kiemgetal Karakterisatie gevaar: bepalen van normen.